Overweging nr. 20 – wie ben ik? Delft 5 februari 2015

OVERWEGING NR. 20 – WIE BEN IK? – DELFT 5 FEBRUARI 2015

Deze keer een fragment uit de onlangs verschenen bundel ‘Verwonderenderwijs’, met 17 bijdragen die ingaan op de rol en betekenis van het schoolvak filosofie in het voortgezet onderwijs.

In ‘Onderwijs en het geheim van morgen’ (door filosofiedocent en stadsfilosoof Hubertus Bahorie) komt in het kader van de wijze onwetendheid de vraag centraal te staan: ‘Wie ben jij?’. Een vraag die door leerlingen niet zo gemakkelijk te beantwoorden is als misschien wel lijkt:

“De renaissance denker Cusanus beschrijft verwondering als een ervaring die zich bevindt tussen twee soorten onwetendheid. De eerste soort betreft onwetendheid omtrent de eigen onwetendheid: de ‘domme’ onwetendheid. Het gaat dan om de afwezigheid van het besef dat een oordeel onterecht is. Ik meen iets te weten en ik geloof dat ik gelijk heb, maar het klopt niet. De tweede soort is een wijze onwetendheid: het doorgedrongen besef dat de vermeende kennis ontoereikend is en het geloof in het gelijk onterecht. Kortom: verwondering treedt op wanneer de mens ermee geconfronteerd wordt dat de wereld die hij ervaart en meende te begrijpen, ongekend blijkt te zijn; wanneer het vanzelfsprekende plotseling weer mysterie wordt. In die zin gaat verwondering vaak ook gepaard met een hernieuwd ontzag voor hetgeen zich aan het menselijk begrijpen heeft weten te onttrekken. En juist door dit ontzag kan opnieuw een openheid optreden, een verlangen om erachter te komen hoe het dan wel zit:

Ze komen één voor één begeleid door hun mentoren binnengedruppeld en vullen geleidelijk aan de collegezaal. Vier derdejaars klassen met in totaal meer dan honderd leerlingen. Ieder van hen wil weten welke keuze hij of zij moet gaan maken. Wat volgt is een twintig minuten durende kennismaking met het schoolvak filosofie. Precies de tijd van een TED talk. Als de laatste is gaan zitten en de rust in de zaal komt, wordt een verwachtingsvolle spanning voelbaar. Op het podium zit een docent. Hij heeft zijn hoed nog op en kijkt met een onpeilbare blik in het rond. Het wordt doodstil. Plots staat hij op, loopt de zaal in, strekt zijn hand en vraagt aan een van de kinderen: ‘Wie ben jij’? Het meisje antwoord schuchter ‘Marieke’. De docent schudt haar de hand en loopt naar een volgende leerling. ‘En wie ben jij? ‘Yasin meneer’ en hij lacht een beetje brutaal terwijl hij om zich heen kijkt. De filosofiedocent houdt zijn hand net iets langer vast dan gemakkelijk is en kijkt hem net wat langer in de ogen dan normaal. Yasin wordt stil. Plots loopt de docent een rij verder en vraagt nogmaals: Wie ben jij? Het meisje dat hij de hand schudt noemt haar naam terwijl ze zich afvraagt wat er gebeuren zal. De docent lacht, laat haar hand los en zegt vriendelijk: ‘Liselotte, ik vraag niet hoe je heet. Ik vraag wie ben je?’ Hij kijkt op, krabt op zijn hoofd, kijkt om zich heen: ‘Kan iemand hier in de zaal mij vertellen wie hij of zij is? Jij misschien?’ ‘Ja meneer, ik ben aardig.’ Er klinkt gelach. ‘Of jij?’ ‘Ik ben een mens’ ‘Ik ben derdejaars’. De docent schud nu zijn hoofd en zegt: ‘ik vraag niet welke eigenschappen jij bezit, tot welke soort je behoort of in welke klas je zit. Ik vraag aan jou om mij te vertellen wie je bent’. ‘WIE BEN JIJ?’ ‘Iemand, weet iemand een antwoord?’ Tenslotte zegt een leerling enigszins verbijsterd: ‘Meneer, over wie ik ben? Ik weet het niet. Wat zou ik daarover nu kunnen zeggen?’ En dan is het even stil… heel stil.”

Wie meer wil weten over de bundel, er is een heuse webite voor gemaakt:www.verwonderenderwijs.nl. Via bijgaande links vind u 2 besprekingen + een inkijkPDF: www.isvw.nl/wp-content/uploads/…/01/VERWONDERWIJS.INTRO_.pdf

Stadsfilosoof Bruggen Bouwen

De stadsfilosoof wikt…De kunst van het leven

Deze maand in ‘De stadsfilosoof wikt…’ gaat de stadsfilosoof op zoek naar ‘de kunst van het leven’. Hoe kan je rijk leven?

Lees hier de column.

Woensdagavond 8 juli treedt hij bij Lijm & Cultuur met wetenschappers in gesprek over De Volmaakte Mens. Het thema die avond: ‘De Dood Uitgedaagd’. ’Van 11 juli tot met 22 augustus is hij iedere zaterdag rond 15.00 uur te horen in het Stadsradio-programma ‘De zomer is top!’

Hou voor actuele informatie Bahories Facebook-pagina in de gaten.

Woensdag 1 juli: de volmaakte mens

In de tweede Meet Up op woensdag 1 juli om 20:30 uur bekijken we verschillende spraakmakende fragmenten uit aflevering “Sleutelen aan de Ziel” en praten daar over door met:

– Thomas Niers, Psychiater
– John Molenaar, Klinisch Neuropsycholoog
– Hubertus Bahorie, Stadsfilosoof
– Partick van der Duin, Toekomstonderzoeker.

We geloven graag dat we allemaal unieke persoonlijkheden zijn. Maar wat als dat beeld van wie we zijn, onze geliefde ‘ik’, louter een truc van het brein is? Bas Heijne voelt zich ongemakkelijk bij het idee dat zijn ik, de ‘echte Bas’, niet meer is dan een optelsom van biologische processen. Hij vraagt zich af hoe we om moeten gaan met dit inzicht.

De aflevering is terug te zien op de website van De Volmaakte Mens:http://www.vpro.nl/de-volmaakte-mens/kijk/afleveringen/aflevering-3.html.

Laat je inspireren en praat mee tijdens de Delftse Volmaakte Mens Meet Up. De toegang is gratis.

Over ‘De Volmaakte Mens’

Wereldwijd werken wetenschappers aan nieuwe technieken die onze ongemakken wegnemen, gebreken repareren en ons gezonder, slimmer, handiger en ouder maken. Maar wat gebeurt er met ons mens-zijn als ingrijpende technieken net zo vanzelfsprekend worden als een kunstgebit of steunkous? En als verbeteren net zo gewoon wordt als genezen? Hoe beïnvloedt dit onze samenleving?

In zes afleveringen trekt Bas Heijne langs laboratoria over de hele wereld, waar wetenschappers hem hun baanbrekende vindingen tonen. Met filosofen en andere denkers buigt Heijne zich over de ethische dilemma’s die deze ontwikkelingen met zich meebrengen. Wat zijn de maatschappelijke gevolgen als perfectie de norm wordt en imperfectie een keuze? Wie is verantwoordelijk voor de gevolgen van technologische ontwikkelingen? En worden we er meer of minder mens van?

Voor iedereen hetzelfde basisinkomen?

Spreekuur Stadsfilosoof in de Maand van de Filosofie

TRUE BLUE DELFT, donderdagochtend 23 april van 09.30 – 11.30 u
door Karen Weeda

Iedereen hetzelfde basisinkomen?

Het thema van de maand van de filosofie is ‘ongelijkheid’. Deze maand daarom extra aandacht voor gelijkheid en ongelijkheid tijdens het spreekuur van de Stadsfilosoof. Donderdag 23 april is daarom te gast bij True Blue Delft: filosofe Karen Weeda. Karen onderzoekt waarom wij wel of niet zouden moeten kiezen voor één en hetzelfde basisinkomen.

Karen: ‘Er zijn vele vormen van ongelijkheid in de samenleving. Ongelijkheid qua inkomen is er één van.’ De bijeenkomst begint met een uitleg van het idee achter één basisinkomen. Hoe zou dit kunnen bijdragen aan het verminderen van ongelijkheid? Welke argumenten zijn aan te voeren tégen de invoering van ‘gratis geld’? Wat volgt is een gedachte experiment waarbij gespeeld wordt met ‘rechtvaardigheid’ (John Rawls) en ‘echte vrijheid’ (Philippe van Parijs). Ten slotte treden de deelnemers met elkaar in dialoog. Eén basisinkomen voor iedereen, is dat wel of geen goed idee? En waarom?

Entree: gratis. Donaties voor True Blue Delft zijn welkom!

Karen Weeda, afkomstig uit Rotterdam, studeert af aan de Universiteit Utrecht met een onderzoek naar de geldigheid van argumenten voor én tegen één gelijk basisinkomen voor iedereen. Zij werkt als jobcoach en informeert/adviseert regelmatig instanties die in haar onderzoek geïnteresseerd zijn.

De stadsfilosoof wikt…..Internationale Vrouwendag

In de maandelijkse rubriek ‘De stadsfilosoof wikt….’ op Delft.nl, dit keer een reflectie op de Internationale Vrouwendag.

Over wat het is om vrouw te zijn.

Maar ook, wat het is om mens te zijn.

Op welke bronnen kunnen wij een beroep doen voor geluk en kracht,

En: hoe kan de stadsfilosoof daarbij van dienst zijn?

Lees hier het hele artikel.